KA FAPA, I IN I LA THLENG RIH LO VE

— Pastor PL Thlenga, PhD.
Professor
Spicer Adventist University, Pune.

(RAWNGBAWLTU TE PUALIN)

Kum tam tak liam ta khan kum upa ve tawh tak missionary Pastor Henry Morrison te nupa chu Africa ramah kum tam tak rawng an bâwl hnuin châwl tawh tûrin New York khawpui lamah an kîr dâwn a. An ṭhatlai hun zawng zawng Africa ah Pathian rawngbâwl nân an hmang zo va. Tunah chuan an hriselna te a ṭha vak tawh lova, chu mai bakah pension lawmman tak ngial pawh an nei lo va. An rilru a hnualin hlawhchham intihna leh beidawn rûknain an khat a.

Tichuan, New York lam pan tuma lawnga chuan an tum lai chuan, an lawng chuanna tûr ah chuan US President Theodore Roosevelt chu a sapêl rammutna aṭangin a lo kîr ve chiah a, an lawng chuanna tûrah chuan a chuang ve dâwn a ni tih an hre ta a. Lawng chawlhna ah chuan President hâw tur thlah chuan Band party hovin rimawi leh tawtawrâwt chi hrang hrang, ropui taka an hamrîk leh an tum chu mipui te chuan an thlîr ṭhup mai a. Ropui takin president chu an thlah liam ta a ni. Missionary Henry Morrison, nupa tar ve tawh tak te chuan thlahtu pawh an nei ve lova, tumah reng rengin an ngaihsak loh avang chuan missionary nupa te chu an rilru a na hle a. A bîkin an pa zâwk rilru chu a hrehawm hle a.

Lawngin Atlantic a kalpelh lai te chuan Henry Morrison rilru chu a ngui hle mai a. A nupui hnenah chuan, “Enge maw dik lo hi chu a awm a ni. Engvangin nge rinawm takin Pathian rawngbâwlin Africa ramah kha leh chen kan nun kan hlân a, mahse tumahin min ngaihsak si loh? He mi hi a sapêl rammu mai mai hi ti taka an ngaihsak ni?” a ti a. A nupui chuan hnem a han tum ngial a, mahse a rilru nâ chu a paih bo thei chuang lo.

Lawng chuan America, New York lawngchawlh hmun a lo thlen chuan, mipui tam tak Africa an chhuahsan dawna mipui pungkhawm te aia tam zâwk fê chu US President hmuak tûr leh hmuh tumin an lo pungkhawm a. Band party a hma aia ropui leh nasa zâwk fêin rimawi an lo tum bawk a. Mi challang leh miropui tam tak an fuankhawm a. Tin, chanchinbumi te chuan an chanchinbu phêk hmasa ber an luahkhah tir chuai chuai bawk a. Mahse, missionary te nupa lo hmuak a lo dawngsawng tur tumah an lo kal lova, tumahin missionary te chu an bengkhawn lo.

Tichuan lawng aṭang chuan ngawi rengin an pût chhuak a, an chênna tûr in luah tur, a tlâwm thei ang ber zawn tumin an buai nghal a. Tin, hnathawh tûr an zawn nghâl a ngai bawk a. Chumi zan chuan, Henry Morrison thinlung chu a na takzet a, Pathian lakah a vui a, Pathianin a hlamchhiah ta niin a inhria a ni. A nupui hnênah a vui thu a chhâkchhuak a, “Tumah min ṭanpuitu kan nei lova, kalna tûr pawh kan nei lova, engatinge Pathian hian kan mamawhte hi min hriatsak loh?” a ti a.

Chutah a nupui chuan thiam takin a chhâng a, “Engatinge pindan lehlamah sâwn lûtin chu thu chu Pathian i hrilh mai loh ni?” a ti a. Tichuan Henry Morrison chu pindanah chuan a va lut ta a. Engemaw chen hnuah a pindan aṭang chuan a lo chhuak a, mak tak maiin a hmêl te chu a danglam ta vek mai. Tunah chuan a hlim sâng mai a, a nunah chuan thil engemaw a thleng tih a hmuh theih. A nupui chuan, “Eng thil nge thleng a?” tiin a zâwt a. Ani chuan, “Pindanah ka va luh khan Pathian hnênah engkim ka hrilh a. A dik lo a ni ka ti a. President lo haw chu ropui tak leh nasa taka hmuah anih laiin hun ṭha zawng zawng hmangral i rawngbâwltu keini ve chu tumahin min hmuak lo va, min ngaihsak hek lo”, tiin ka natzia thu te ka hrilh a. Tichuan ka sawi zawh rual rual chuan ka dârah hian Lalpa chuan a kut a rawn nghatin ka hria a, tichuan, ti hian a sawi bawk a, ‘Ka fapa, nang chu in i la thleng hleinem. I in i lo thlen hunah chuan vantirhkoh tam takin an lo hmuak dawn che alâwm‘ min rawn ti a. Tichuan khawvêl hi kan in anih lohzia leh kan khualzinna mai anih zia ka hre chhuak a ka lâwm lutuk, tunah chuan ka hahdam ta e” a ti ta a ni.

Unau duh tak, tisa khawvêla chêng kan la nih miau avangin, rawngbâwltu, dam chhûnga rawngbâwlna chauh thawk tûra inpe te pawh hi a châng chuan khawvêl ropuina, chawimawna, in leh lo leh sum leh pai, dam chhûng khawsak lungkhamna te hian min ti buai fo a ni ti rawh u. Hetiang hun kan tawn châng hian kan zui, a rawng kan bâwl, kan Lal Isua hi kan hriat reng fo a ṭha a ni.

Ani chuan he leiah hian lu nghahna reng reng a nei lo. “Sihal ten kua an nei a, sava ten bu an nei a, mihring fapa erawh chuan lunghahna a nei lo” a ti. Isuan leia rawng a bâwl lai khan lunghahna tûr a lo nei lo tak tak a. Pianna tûr hmun ṭha pawh nei lovin mi ranin hawh chawpah a lo piang a. Rawng a han bâwla, tlâilamah khua a lo thim dâwnin, sîrva ten riah rûn an bêl a, sihal ten an kua an pan. Mihring Fapa erawh chuan riahna rûn vaiin olive thing hnuai a bêl a. A lungngaihna te a pa hnênah hrilha ṭawngṭaina hmun tûr pawh nei lovin mi huan a hawh chawp Gethsemane huan ah a ṭawngṭai ṭhin a. Ropui taka lal anga Jerusalema a luh dâwn ṭum pawh khan chuanna tûr pawh nei lovin mi sabengtung a hawh chawp a. A zirtîrte nên chawhlui hnuhnung ber kilho a duh a, mahse chutianga chawhlui kilhona tûr hmun pawh nei lovin mi pindan chu a hawh chawp a. Leiah hian engkim siamtu chuan ka ta tih tûr reng reng a lo nei lo. An khenbehna kross pawh Barabas kross a ni a, a thi a, zalhna tûr thlân pawh a lo nei lo. Mi thlân hawh chawpah an phûm anih kha. Leiah hian lunghahna tûr reng reng a lo nei lo tak zet zet a ni. Chu chu kan zui kan Lal, a rawng kan bawlsâka hi a ni.

Keini a hnungzuitu te pawh hi he khawvêlah mi ten engahmah min ngai lovin min lawm lo mahse, in leh lo ropui tak tak te nei lovin, chuanna tur car mawi tak tak te nei lo mah ila, mi angin sum leh pai duhna apianga hman tûr te nei lo mah ila, i vui lo ang u. He khawvêl hi kan ram a ni si lova. Khawvêl mite chuan an lawmman hmuh tûr ang ang chu leiah hian an dawng zo tawh a ni. Keini vethung chu nakinah kan in tak tak, vân khawpui kan thlen hunah vântirhkoh chhiarsen loh ten min lo hmuak ang a, a hnung kan zui Lal Isua ngei chu kan hmu ang a. A hnênah kan lungngaihna leh manganna zawng zawng hmaichhanah kan hrilh ang a. Anin kan lungngaihna mittui zawng zawng min hrûkfai sak tawh ang.

Naupang kum 3 mi lek hi Syria tualchhûng buainaah Assad-an Barrel bomb hmangin an chênna in a bomb a. A nu leh pa, a unaute zawng zawngin an boralsan a. He naupang hi damdawiinah hruai nghâl a ni a. Mahse, a hliam tuar lovin damdawiinah a boral ve nghal a ni. A boral hmaa a thusawi (Last Word) hian rilru a hneh khawp mai. Doctor ten enge i duh tia an zawh chuan, “ISUA hnenah engkim ka sawi vek dawn” tiin a chhâng a. A boral chhunzawm ve nghal a ni. Isua hnênah sual Setana vanga kan rûmna te, kan lungngaihna te hi hmaichhan ngeia sawi hlân a va han nghahlelhawm tawh tak êm ti rawh u. A rei tawh unau rawngbâwlpui duh tak te u, in kan thleng dâwn tawh e kan in chu. Chuvangin chak lo tak chung pawhin, mittui nên pawh kross kawng hi zawh in i kal zêl ang u.